English
Epigenetyka opisuje komórki naszego ciała i ich zdolność do dziedziczenia cech z naszych doświadczeń. Dziedziczenie epigenetyczne pozwala na dużo większe przekazywanie cech między pokoleniami niż tylko dziedziczenie genetyczne. Czym jest epigenetyka i jak wpływa na nas w prawdziwym życiu?
Spis treści:
- Czym są geny?
- Czym jest epigenetyka?
- Jaka jest różnica między genetyką a epigenetyką?
- Jak styl życia może wpływać na Twoje geny?
- Epigenetyka pokazuje, że niektóre efekty naszego środowiska mogą być przekazywane kolejnym pokoleniom
- Co powinna wiedzieć kobieta, która jest matką o epigenetyce?
- W rzeczywistości wykazano, że zmiany epigenetyczne występują przez całe życie, w tym w okresie rozwoju dzieciństwa, dojrzewania i starości
- Różne osoby jako różne profile genetyczne różnie reagują na ten sam czynnik środowiskowy
- Podsumowanie – czyli właściwie czym jest epigenetyka?
Czym są geny?
Geny to małe odcinki DNA, które kodują białka. Zbudowane są z nukleotydów, które są budulcem DNA. W naszym organizmie znajduje się około 20 000 genów. Geny te decydują o tym, jak wyglądamy i jak funkcjonujemy. Gen to sekwencja DNA, która zawiera informacje niezbędne do wytworzenia białka. Konkretny gen może zawierać kod dla jednego lub więcej białek, lub może nie zawierać żadnych sekwencji kodujących (np. intronów). Geny, które kodują białka, nazywane są genami “kodującymi”; te, które nie kodują żadnej informacji o białkach, nazywane są genami “niekodującymi”.
Co to jest epigenetyka?
Epigenetyka to badanie zmian w aktywności genów, które nie obejmują zmian w podstawowej sekwencji DNA. Zmiany te mogą być przekazywane kolejnym pokoleniom, wpływając tym samym na sposób ekspresji naszych genów. Zmiany te są spowodowane przez takie czynniki jak dieta, styl życia i środowisko. Jednak czym jest epigenetyka w praktyce? Jest ona uważana za brakujące ogniwo między naszym środowiskiem a naszym zdrowiem, ponieważ pomaga nam zrozumieć, jak nasze wybory wpływają na nasze ciała. Wyjaśnia również, dlaczego identyczne bliźnięta, które mają ten sam kod genetyczny, nie zawsze zapadają na te same choroby lub doświadczają tych samych problemów zdrowotnych.
Jaka jest różnica między genetyką a epigenetyką?
Geny to segmenty naszego DNA, które decydują o budowie i funkcjonowaniu naszego organizmu. Zawierają one informacje do tworzenia białek, które wykonują większość czynności biologicznych w organizmie. Sposób działania genów zależy od kombinacji wpływów genetycznych (DNA) i środowiskowych (czynniki niegenetyczne). To czym jest epigenetyka to skupianie się na czynnikach niegenetycznych, które wpływają na sposób działania genów. Należą do nich zmiany chemiczne w DNA zwane metylacją, które mogą wyłączyć pewne geny; modyfikacje histonów; metylacja DNA; i niekodujące cząsteczki RNA. Celem badania epigenetyki jest zrozumienie, jak te mechanizmy wpływają na zdrowie i chorobę.
Jak styl życia może wpływać na Twoje geny?
Nasze wybory dotyczące stylu życia mogą zmienić nasze geny, czasem na lepsze, a czasem na gorsze. Najważniejsze, co możemy zrobić, to zachować zdrowie, dobrze się odżywiać i regularnie ćwiczyć. Więcej o odżywianiu dowiesz się w artykule 5 powodów, dla których warto odwiedzić dietetyka. Wybory dotyczące stylu życia, których dokonujemy każdego dnia, takie jak nasza dieta i nawyki ruchowe, mogą wpływać na nasze DNA. DNA w naszych ciałach jest takie samo od czasów, gdy byliśmy niemowlętami. Jednak nie zawsze wyrażamy nasze geny w ten sam sposób. Nie wszyscy wyglądamy tak samo i nie wszyscy cierpimy na te same choroby. To, czym jest epigenetyka jest tym co nas różni — czyli to jak nasze środowisko zmienia działanie naszych genów. Twój epigenom składa się z cząsteczek, które przyłączają się do DNA i decydują o tym, czy konkretne geny są włączone, czy wyłączone w danym momencie. Zmiany te mogą być przekazywane naszym dzieciom. Zmiany epigenetyczne mogą wystąpić, gdy coś w środowisku wyzwala reakcje chemiczne w organizmie, które zmieniają sposób ekspresji genów — na przykład, gdy ktoś pali papierosy lub przechodzi przez stresujące wydarzenie, takie jak rozstanie lub rozwód. Kiedy tak się dzieje, może to powodować długoterminowe skutki dla zdrowia i zachowania, które ujawniają się dziesiątki lat później — dlatego tak ważne jest, aby chronić się przed złymi nawykami już teraz, jeśli chcesz uniknąć przewlekłych chorób w późniejszym okresie życia.
Epigenetyka pokazuje, że niektóre efekty naszego środowiska mogą być przekazywane kolejnym pokoleniom
Na pytanie czym jest epigenetyka można odpowiedzieć, że jest to nic innego jak badanie ekspresji genów — sposób, w jaki gen jest wykorzystywany przez komórkę — może zostać zmieniona bez zmiany samej sekwencji DNA. Oznacza to, że niektóre efekty naszego środowiska mogą być przekazywane przyszłym pokoleniom bez zmiany naszego DNA. Zmiany epigenetyczne są czasami nazywane “bliznami molekularnymi”, ponieważ uważa się, że są one podobne do mutacji DNA, ale są odwracalne i potencjalnie korzystne. Najczęstszą zmianą epigenetyczną jest metylacja — dodanie grupy metylowej do DNA lub histonów (białek, które pakują DNA). Proces ten hamuje ekspresję genów, utrudniając czynnikom transkrypcyjnym (białkom wiążącym się z DNA) wiązanie się z genami docelowymi. Ten sam gen może być wyrażony w jeden sposób u jednej osoby, a w inny sposób u kogoś innego. Zmiany epigenetyczne mogą być spowodowane przez czynniki środowiskowe, takie jak dieta, stres i ekspozycja na toksyny. Mogą być również dziedziczone od rodziców.
Redakcja GentleWoman zachęca do przeczytania artykułu Co to są zmarszczki?
Co powinna wiedzieć kobieta, która jest matką o epigenetyce?
Badanie epigenetyki jest stosunkowo nowe, ale zyskuje uwagę, ponieważ ma potencjał, aby pomóc nam zrozumieć przyczyny wielu chorób. W szczególności, zmiany epigenetyczne mogą być zaangażowane w rozwój kilku rodzajów raka. Odnoszenie się do zmian, które zachodzą na poziomie komórkowym i wpływają na to, jak geny są wyrażane (włączane lub wyłączane) bez zmiany samej sekwencji DNA to zadanie, które odpowiada za to czym jest epigenetyka. Zmiany te mogą być tymczasowe lub trwałe. Modyfikacje epigenetyczne są odpowiedzialne za włączanie i wyłączanie genów w różnych okresach naszego życia. Mogą być również przekazywane z pokolenia na pokolenie poprzez mechanizmy takie jak metylacja DNA, modyfikacja histonów i ekspresja niekodującego RNA. Najczęstszy rodzaj zmiany epigenetycznej występuje, gdy do DNA przyczepiają się małe znaczniki chemiczne, które mogą wpływać na aktywność genów poprzez blokowanie dostępu do określonych regionów DNA lub pozwalanie innym białkom na łatwiejsze wiązanie się z nimi. Te chemiczne znaczniki są zwykle dołączane przez enzymy zwane modyfikatorami histonów, które kontrolują, które części genomu są dostępne podczas pewnych etapów rozwoju, takich jak podczas ciąży lub rozwoju dziecka. Znaki epigenetyczne są jak przełączniki na twoim DNA, które wpływają na to, czy twoje geny “włączają się” czy “wyłączają”. Mogą na nie wpływać czynniki środowiskowe, takie jak dieta, stres i ekspozycja na toksyny – a nawet nasze myśli i emocje! Znaki te dyktują, które części kodu genetycznego są wyrażane lub tłumione, co może mieć wpływ na wszystko, od ryzyka zachorowania po łatwość przybierania na wadze.
W rzeczywistości wykazano, że zmiany epigenetyczne występują przez całe życie, w tym w okresie rozwoju dzieciństwa, dojrzewania i starości
Wykazano, że zmiany epigenetyczne zachodzą przez całe życie, w tym w okresie dzieciństwa, dojrzewania i starości. Zmiany te mogą być przekazywane z rodzica na dziecko poprzez jajo lub plemnik (jest to tak zwane dziedziczenie germinalne). Zmiany epigenetyczne zachodzą również przez całe życie w oparciu o czynniki środowiskowe, takie jak dieta, styl życia i poziom stresu. Należy zauważyć, że to czym jest epigenetyka nie ma wpływu na nasz kod genetyczny — zmienia sposób odczytywania i wyrażania genów w różnych komórkach lub w różnych okresach podczas rozwoju i wzrostu. Może to prowadzić do zwiększenia lub zmniejszenia ilości pewnych białek w organizmie, co z czasem może mieć wpływ na nasze zdrowie.
Różne osoby jako różne profile genetyczne różnie reagują na ten sam czynnik środowiskowy
Na przykład, niektórzy ludzie są bardziej podatni na otyłość niż inni, a niektóre rodzaje raka występują częściej w pewnych rodzinach niż w innych. Epigenetyka pomaga nam zrozumieć, dlaczego tak się dzieje. Zmiany epigenetyczne mogą wystąpić w każdym momencie życia człowieka – nawet przed jego urodzeniem – i mogą wpływać na to, jak jego geny wyrażają się przez całe życie.
Podsumowanie
Od 2007 roku, było ponad 36 unikalnych badań bezpośrednio związanych z epigenetyki i jego wpływ na ludzi, jak również wiele dodatkowych badań związanych z tym tematem pośrednio. Badania te pomogły rzucić nieco światła na to czym jest epigenetyka i w jaki sposób odnosi się do życia ludzkiego, otwierając tym samym drzwi dla przyszłych badań i rozwoju w tej dziedzinie. Możliwości tego, co możemy zrobić z informacjami, które zdobyliśmy do tej pory są imponujące i oferują świetlaną przyszłość dla naszego zrozumienia genetyki, podatności na choroby, a nawet edukacji i rozwoju.
