Grooming w sieci: ukryte zagrożenie dla twojego dziecka.

Grooming w sieci to poważne zagrożenie, które dotyka coraz więcej młodych użytkowników internetu. Polega ono na nawiązywaniu przez dorosłych kontaktów z dziećmi i nastolatkami w celu ich wykorzystania seksualnego. Cyberprzestępcy często posługują się fałszywymi tożsamościami, aby zyskać zaufanie swoich ofiar. Proces ten może trwać tygodnie lub nawet miesiące, a jego skutki są tragiczne dla młodych ludzi i ich rodzin.

Czym jest grooming?

Grooming to proces, w którym dorosły nawiązuje relacje z dzieckiem lub nastolatkiem w celu jego seksualnego wykorzystania. Jest to zjawisko szczególnie niebezpieczne, ponieważ często odbywa się pod pozorem niewinnej przyjaźni lub wsparcia emocjonalnego. Grooming może mieć miejsce zarówno w świecie realnym, jak i wirtualnym, ale w dobie powszechnego dostępu do internetu i mediów społecznościowych, jego skala w sieci jest szczególnie alarmująca.

Redakcja poleca: Skandale, polityka i wpływy Kim Keon-hee, pierwszej damy Korei Południowej

Proces groomingu składa się z kilku etapów:

Nawiązanie kontaktu: Sprawca najpierw szuka potencjalnych ofiar, które mogą być podatne na manipulację. Często wybiera dzieci i młodzież, które są samotne, przeżywają trudności emocjonalne lub mają problemy w relacjach rodzinnych.
Zdobywanie zaufania: Sprawca stara się zdobyć zaufanie dziecka, często udając jego przyjaciela, mentora lub osobę, która dzieli te same zainteresowania. Może udzielać wsparcia emocjonalnego, okazywać zrozumienie i oferować pomoc w trudnych sytuacjach.
Izolacja: W miarę rozwoju relacji, sprawca stara się izolować dziecko od rodziny i przyjaciół. Może to robić poprzez zniechęcanie do spędzania czasu z bliskimi lub wzmacnianie poczucia wyjątkowej więzi między nim a dzieckiem.
Eksploracja granic: Sprawca stopniowo wprowadza tematy seksualne do rozmów, sprawdzając reakcje dziecka i przesuwając granice jego komfortu. Może to obejmować rozmowy o seksualności, wysyłanie treści pornograficznych lub prośby o intymne zdjęcia.
Kontrola i manipulacja: Sprawca zaczyna manipulować dzieckiem, używając technik psychologicznych, takich jak szantaż emocjonalny, groźby lub obietnice. Celem jest uzyskanie pełnej kontroli nad dzieckiem i zmuszenie go do zachowań seksualnych.

Objawy groomingu mogą być subtelne, ale istnieje kilka sygnałów ostrzegawczych, na które warto zwrócić uwagę:

Zmiana zachowania: Dziecko może stać się bardziej tajemnicze, unikać rozmów o nowych znajomościach, a także spędzać więcej czasu w internecie, często w tajemnicy przed dorosłymi.
Izolacja społeczna: Dziecko może zacząć unikać spotkań z rodziną i przyjaciółmi, spędzając coraz więcej czasu z osobą, która jest sprawcą groomingu.
Zmienność nastrojów: Nagłe zmiany nastroju, wybuchy emocji, smutek lub depresja, mogą być sygnałem, że dziecko przeżywa trudności, których nie potrafi wyjaśnić.
Prezenty i pieniądze: Dziecko może otrzymywać prezenty, pieniądze lub inne wartościowe przedmioty od osoby, której tożsamość jest niejasna dla rodziców.
Zwiększone zainteresowanie tematami seksualnymi: Dziecko może zacząć mówić o tematach seksualnych w sposób, który jest nieodpowiedni dla jego wieku, co może sugerować, że zostało narażone na takie treści przez sprawcę.
Sekrety: Dziecko może mieć sekrety, których nie chce ujawniać rodzicom lub opiekunom, zwłaszcza dotyczące jego aktywności w internecie.

Jak walczyć z groomingiem?

Walka z groomingiem wymaga wielowymiarowego podejścia, angażującego różne grupy społeczne, w tym rodziców, nauczycieli, instytucje edukacyjne, organizacje non-profit oraz organy ścigania. Oto szczegółowy plan działań, które można podjąć w celu zapobiegania i zwalczania groomingu:

Edukacja i świadomość społeczna: Organizowanie ogólnokrajowych kampanii informacyjnych na temat zagrożeń związanych z groomingiem. Mogą to być spoty telewizyjne, reklamy w mediach społecznościowych, plakaty w miejscach publicznych oraz broszury rozdawane w szkołach. Ważne jest, aby przekazywać wiedzę na temat mechanizmów działania groomerów, znaków ostrzegawczych i sposobów ochrony. Dzieci i młodzież powinny być edukowane od najmłodszych lat o bezpiecznym korzystaniu z internetu. Szkoły mogą wprowadzić specjalne programy edukacyjne, które będą uczyć, jak rozpoznawać i reagować na niebezpieczne sytuacje online. Rodzice powinni być informowani o zagrożeniach związanych z groomingiem oraz uczulani na znaki ostrzegawcze. Warsztaty, seminaria i spotkania z ekspertami mogą pomóc w budowaniu ich świadomości i umiejętności w zakresie ochrony dzieci.

Technologia i narzędzia ochrony: Wprowadzenie zaawansowanych narzędzi kontroli rodzicielskiej, które pozwalają monitorować aktywność dzieci w internecie. Aplikacje te mogą blokować dostęp do nieodpowiednich treści oraz umożliwiać rodzicom śledzenie, z kim ich dzieci rozmawiają online. Współpraca z firmami technologicznymi w celu rozwijania i implementacji algorytmów wykrywających podejrzane zachowania w sieci. Platformy społecznościowe i komunikatory powinny mieć wbudowane mechanizmy raportowania i blokowania podejrzanych użytkowników.

Prawo i egzekwowanie: Wzmocnienie przepisów prawnych dotyczących ochrony dzieci przed wykorzystywaniem seksualnym online. Wprowadzenie surowszych kar dla sprawców groomingu oraz obowiązek rejestracji i monitorowania przestępców seksualnych. Szkolenie służb ścigania w zakresie identyfikacji i ścigania przypadków groomingu. Współpraca międzynarodowa jest kluczowa, ponieważ groomerzy często działają poza granicami jednego kraju. Wzmocnienie współpracy między policją, organizacjami pozarządowymi a firmami technologicznymi. Tworzenie specjalnych jednostek do walki z przestępstwami seksualnymi w sieci oraz wprowadzenie systemów szybkiego reagowania na zgłoszenia.

Wsparcie dla ofiar: Zapewnienie łatwego dostępu do pomocy psychologicznej i prawnej dla ofiar groomingu i ich rodzin. Organizacje non-profit mogą odgrywać kluczową rolę, oferując linie wsparcia, grupy wsparcia oraz specjalistyczne terapie. Kampanie mające na celu destygmatyzację ofiar przestępstw seksualnych, aby zachęcić je do szukania pomocy i zgłaszania przestępstw. Tworzenie programów wsparcia dla rodziców i opiekunów, którzy mogą czuć się bezradni wobec zagrożeń związanych z groomingiem.

Społeczność i współpraca: Angażowanie społeczności lokalnych w walkę z groomingiem. Organizowanie warsztatów, spotkań i wydarzeń edukacyjnych w szkołach, klubach młodzieżowych i innych miejscach publicznych. Zachęcanie do współpracy między różnymi sektorami społeczeństwa, w tym między szkołami, organizacjami pozarządowymi, firmami technologicznymi i organami ścigania. Promowanie odpowiedzialnego zachowania online i wspieranie inicjatyw mających na celu budowanie bezpiecznych społeczności internetowych.

Walka z groomingiem to zadanie wymagające zintegrowanego i kompleksowego podejścia. Kluczowe jest, aby wszystkie zaangażowane strony działały wspólnie, dzieląc się wiedzą i zasobami, aby skutecznie chronić dzieci i młodzież przed tym poważnym zagrożeniem.

Statystyki dotyczące groomingu

W ostatnich latach problem groomingu, czyli uwodzenia dzieci przez internet, stał się jednym z głównych zagrożeń dla młodych użytkowników cyberprzestrzeni. Zespół badawczy Naukowej i Akademickiej Sieci Komputerowej (NASK) oraz Instytutu Wymiaru Sprawiedliwości, przeanalizował 220 spraw karnych z lat 2020–2022, które dotyczyły przestępstw popełnionych w cyberprzestrzeni, a ofiarami byli małoletni. Badanie obejmowało dane z 52 sądów w Polsce, co daje szeroki obraz skali i natury tych przestępstw.

Wyniki analizy

Spośród 220 przeanalizowanych spraw, najwięcej, bo aż 95, dotyczyło groomingu. To pokazuje, że uwodzenie dzieci przez internet jest najczęstszym przestępstwem w tej kategorii. Pozostałe sprawy rozłożyły się następująco:

77 spraw dotyczyło posiadania treści pornograficznych z udziałem małoletnich.
59 spraw związanych było z rozpowszechnianiem tych treści.
50 spraw dotyczyło prezentowania treści pornograficznych małoletnim.

Wymiar sprawiedliwości

Wyniki analizy dotyczące decyzji sądowych w tych sprawach są równie istotne:

193 sprawy zakończyły się wyrokami skazującymi, co wskazuje na wysoką skuteczność organów ścigania i sądów w pociąganiu sprawców do odpowiedzialności.
19 spraw zakończyło się wyrokami nakazowymi. Wyroki nakazowe to uproszczona forma orzeczenia sądowego, która zazwyczaj oznacza, że dowody były wystarczająco mocne, aby wydać wyrok bez pełnego procesu.
6 spraw zostało umorzonych, co może wskazywać na brak wystarczających dowodów lub inne przeszkody prawne.
2 sprawy zakończyły się uniewinnieniem oskarżonych.

Zagrożenia w cyberprzestrzeni — Fot. Getty Images

Wnioski i rekomendacje

Badanie NASK i Instytutu Wymiaru Sprawiedliwości wskazuje na kilka kluczowych wniosków i rekomendacji:

Edukacja i świadomość: Konieczne jest zwiększenie świadomości społecznej na temat zagrożeń związanych z groomingiem. Edukacja dzieci, rodziców, nauczycieli i społeczności lokalnych, może znacząco przyczynić się do zapobiegania tym przestępstwom.
Technologia i monitorowanie: Wprowadzenie i rozwój narzędzi technologicznych do monitorowania aktywności online, mogą pomóc w wykrywaniu i zapobieganiu groomingu. Systemy kontrolujące i analizujące treści oraz zachowania użytkowników w sieci mogą stanowić pierwszą linię obrony.
Współpraca międzynarodowa: Grooming często ma charakter transgraniczny, dlatego współpraca międzynarodowa między organami ścigania, organizacjami pozarządowymi i firmami technologicznymi, jest kluczowa w zwalczaniu tego problemu.
Wsparcie dla ofiar: Zapewnienie wsparcia psychologicznego i prawnego dla ofiar groomingu jest niezbędne. Organizacje non-profit oraz instytucje rządowe powinny oferować linie wsparcia, grupy wsparcia oraz specjalistyczne terapie dla poszkodowanych i ich rodzin.
Surowsze kary: Wprowadzenie surowszych kar dla sprawców groomingu oraz innych przestępstw seksualnych z udziałem małoletnich, może działać odstraszająco i zmniejszyć liczbę takich przestępstw.
Badania i monitorowanie: Kontynuowanie badań i monitorowanie przestępstw związanych z groomingiem jest kluczowe dla zrozumienia jego dynamiki i skutecznego zwalczania. Regularne raporty i analizy mogą pomóc w dostosowywaniu strategii prewencyjnych i reagowania na nowe zagrożenia.

Redakcja poleca: Czerniak drugim nowotworem na świecie: alarmujący wzrost zachorowań w ostatniej dekadzie